Sinh Viên Năm Thứ Hai

1. Năm thứ ba ở Kiev
Năm học thứ ba ở Kiev chúng tôi là sinh viên năm thứ 2 khoa ASn trường KIXI. Ba năm học thì năm học 1972-1973 chúng tôi là sinh viên năm dự bị đại học. Năm học 1973-1974 là sinh viên năm thứ 1 và năm học 1974-1975 mình là sinh viên năm thứ 2. Có học bổng 70 rúp 1 tháng nên lo học hành.
 Đông 1974 chúng tôi đi nghỉ ở Nhà nghỉ Hemirop mà năm thứ nhất hè đã nghỉ. Mùa Đông nghỉ vui hơn và được ở khu nhà cao tầng. Năm đầu tiên chúng tôi nghỉ ở khu biệt thự cũ từ thời Nga Sa Hoàng thấp hơn. Phòng cho 2-3 người có công trình phụ khép kín. Không có bếp do khu nghỉ mát có nhà ăn riêng. Tết đón xuân 1975, xuân đại thắng, chúng tôi đón với các bạn Mông Cổ. Cũng học nhảy slow, hôn môi nhau, yêu nhau. Song vẫn chưa vượt qua giới hạn.
Sinh viên quốc tế cùng nghỉ thì tụ tập ở sảnh khách sạn (Nhà nghỉ) liên hoan. Cũng có nhạc nhảy, một số thức ăn tôi mua ăn Tết thêm được sung công cho họ vui vẻ. Thế là do đóng góp, tôi giữ được là cám bộ đoàn Thanh niên đơn vị (UV BCH Chi đoàn lưu học sinh trường KIXI).
Nhiều người bị kỷ luật về trước hạn vì vi phạm quan hệ như có thai đối với nữ sinh viên ta...
Thế mà Hồ Thị Hà không vi phạm.
Chúng tôi cũng thế.
Thế là học tiếp vui vẻ. Hè đi nghỉ Odetxa lần thứ 2 chỉ còn 12 ngày vì học sút đi. Bạn giảm vé nghỉ 1/2.
Tôi lên Ủy viên BCH Chi đoàn lưu học sinh trường. Song chỉ được 1 năm.
Chúng tôi có đi làm thuê cho công trường xây dựng. Họ làm lại nhà máy, làm sân nhà cao tầng, đào hào đặt điện cao thế... Công tác đào và đắp.
Cũng chỉ làm chừng 2 tuần thì vào năm học mới. Thanh toán không là bao nhiêu, song là đợt tập sức, tập lao động.
Hè năm thứ 3 chúng tôi mới vào Nhà máy làm thuê, lương có khá hơn.
Không có sinh viên ở lại Khoa nhưng sinh viên năm dự bị tiếp tục học và đi các tỉnh và thành phố khác  học tiếp. Cũng chưa dám yêu ai.
Tôi lại được đỡ đầu lớp dự bị như anh Tuyến năm nào.
Anh Hậu người Hà Nội có để lại cái máy Ghi âm catset phát nhạc nhẹ nên chúng tôi học nhảy với nhau (với sinh viên Mông Cổ) trong kỳ nghỉ Đông. Cũng không phải là không cho phép nhảy mà cứ học thế thôi.
Sinh viên năm trước cùng khoa có anh Bội, anh Thanh và 1 anh nữa. Họ học trên 2 năm. Chúng tôi là lứa tiếp theo có 8 người cùng khoa ASn với tôi và 3 người trên 2 khóa phái anh Bội.
Cũng đi thực tập sản xuất 1 tháng. Không nhớ làm gì cũng là trong những nhà cao tầng. Quen nữ công nhân trẻ...
Ba năm trôi qua, Chúng tôi đã 20 tuổi, đất nước thống nhất, vui.
Tuy bị điểm liệt, tôi vẫn là lớp trưởng năm thứ 2.
Vào năm học thứ 4 mới có cuộc bầu cử lại đơn vị trưởng.
Đấy là cuối năm 1975. Chúng tôi lên sinh viên năm thứ 3. Năm học 1975-1976.
Quay lại năm thứ 2 vui vẻ tiếp.
Toán, Lý, Cơ học lý thuyết, sức bền vật liệu, Nga văn, ...mấy môn học.
Tôi quen Larisa Chernức nhân viên phòng Kế toán nhà trường trong đợt đi nghỉ mát Odetxa 12 ngày.
Nấu lấy ăn các món khoai tây rán, mì sợi, bắp cải, cà chua, thịt bò Margarin (mỡ thực vật), cá...
Chơi bóng chuyền, cầu lông, tập tạ, bơi...
Kết thúc giai đoạn mình tôi là cán bộ lớp (Lớp trưởng và cán bộ Đoàn đến hết năm sinh viên thứ 2).
Sơn, Hùng, Hà,  Quân, Điện, Triều, Hiện, Long.
Cuộc lật đổ của phái quân đội sắp bắt đầu.

2. Tham gia làm thêm

Năm thứ ba, hè sau khi đi nghỉ ở Ođetxa về, tôi tham gia đi làm thêm.

Anh Đinh Mạnh Hùng tìm được việc làm ở một công trường xây dựng. Anh mời tôi tham gia đi làm thêm.

-Cậu tập thể thao làm gì? Làm thêm vừa có tiền, vừa tập lao động. Sức khoẻ cũng tăng lên nếu tham gia lao động.

Ba năm đầu, tôi tham gia rèn luyện sức khoẻ, tập chạy, bơi, tập tạ. Cung thể thao nhà trường cũng tạo điều kiện tập luyện.

Các nhà nghỉ cũng cho mượn dụng cụ trượt tuyết, bóng bàn, cầu lông để tập luyện. Dù sao thì các kỳ thực tập hái táo, lắp điện nhà cao tầng, hàn điện Bảng điện tử chỉ một tháng mỗi năm. Chúng tôi còn hai tháng hè.

Thế là đi làm.

Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô cũ lúc bấy giờ là ông Leonit Ilich Brêgiơnep có nói về xây dựng Chủ nghĩa xã hội như sau:

1. Xây dựng mới nhà máy, công xưởng, đô thị ở đất mới còn hoang hóa.
2. Xây dựng lại nhà máy, công xưởng, đô thị sau khi phá dỡ cơ sở cũ nát khấu hao xong.

Lúc này cả hai phương án được nước bạn áp dụng rất khẩn trương.

Ở Kiev, nhà cao tầng xây hàng loạt ở các khu đất mới. Dân số tăng nhanh chóng đáp ứng nguyện vọng của thế hệ trẻ là được sống và làm việc ở các đô thị. Khu đô thị mới (microraion) mọc lên hàng loạt.

Mấy vườn táo gần trường biên thành nhà cao tầng, thay đổi hẳn diệu mạo thành phố.

Chúng tôi tham gia xây dựng lại một nhà máy. Là lao động phổ thông. Xây dựng lại thì nhà máy cũ ở ngay trong thành phố, đi làm gần.

Đào đất bằng xẻng, dùng búa khoan đào những chỗ đất cứng, nền nhà máy cũ. Đào rãnh đặt cáp điện, đặt tấm đan lát nền sân nhà cao tầng trụ sở cơ quan, đường dẫn vào nhà cao tầng.

Làm đến khai giảng thì thôi. Nhìn chung công nhân xây dựng họ lương thấp. Họ chỉ hy vọng được phân nhà ở. Một căn hộ là đủ bù vì giá ngoài đắt.

Hè các năm sau, chúng tôi vào nhà máy xin việc làm. Lương có khá hơn nên chúng tôi đi làm đến khi về nước.

Hòm đồ bốn tạ là vinh dự khi tôi về nước.

 3. Kỳ nghỉ đông đầu tiên

Mùa Đông năm sinh viên thứ 2, chúng tôi đi nghỉ ở Nhà nghỉ Nhemirop.

Khu nhà cao tầng có tiện nghi tốt. Căn hộ khép kín cho hai người. Lúc này, đi trượt tuyết là thú vui của cả bọn.

Đang hăng hái thì trước mắt tôi hiện ra cảnh một cô gái đang bị ngã. Hai cái gậy trượt tuyết văng ra xa, chân vướng giày trượt tuyết, cô gái chưa ngồi dậy được.

Tuyết phủ dầy trên mặt đất một màu trắng sạch sẽ. Có ngã cũng không bẩn quần áo. Vườn táo, mận, lê rụng hết lá là nơi trượt tuyết tốt. Dọc con đường ra hồ, vết trượt lằn sâu thành một vệt trắng. Chúng tôi đang trượt ra phía xa khỏi nhà nghỉ.

Trông bề ngoài, cô gái bị ngã có vẻ một nữ châu Á. Cái áo măng tô còn mới ôm gọn thân thể trẻ trung. Tôi khẽ hỏi bằng tiếng Việt:

-Bạn học trường nào?

-Im from Mongolia (em từ Mông Cổ tới), cô gái đáp bằng tiếng Nga.

Tôi ngượng đỏ cả mặt, cứ tưởng người Việt Nam.

-Im from Viet Nam (tôi nói bằng tiếng Nga) và đỡ cô gái dậy.

Việc quen nhau như thế là trót lọt.

Chúng tôi như trong mơ, vui vẻ cùng nhau trượt tuyết. Khi về thì một sự bất ngờ nữa lại xảy ra.

Một cô gái lạ nói với cô bạn mới khá gay gắt bằng thứ tiếng Mông Cổ mà tôi không hiểu. Sau này tôi mới biết đại khái là người Mông Cổ chúng ta tuyết thế này chưa dày, cưỡi ngựa, bắn tên giỏi, sao lại để anh Việt Nam giúp?

Thế là cô gái trẻ ngượng lại là đã đánh lừa tôi để bắt quen.

Tôi đành quen cả hai.

Cô chị rất ý chí. Cô ta khoe là trưởng tộc nữ của người Mông Cổ. Phía Việt Nam tôi là lớp trưởng, trưởng Nguyễn nên là môn đăng hộ đối. Chúng tôi chơi trò tìm hiểu nhau.

Anh Nguyễn Mạnh Hậu là Đơn vị trưởng lúc về nước có cho tôi mượn một máy ghi âm cát xét. Tôi bật máy và mời họ nhảy. Chúng tôi ôm nhau nhảy slow vui vẻ. Trong phòng nên em chiều. Cũng dễ. Mình ôm lưng cô gái, xoay theo nhịp nhạc là xong.

-Khi vào hội trường, anh cứ nhảy thế này với em là được, cô gái dặn.

Nhảy tự do thì còn dễ hơn. Vung tay chân tuỳ ý. Nhảy van là khó nhất.

Nhạc vanxơ thì mình chỉ được ngồi xem.

Thế là chúng tôi đến Hội trường để nhảy vào thứ bẩy, chủ nhật.

Dàn nhạc sống dạo những bản hay, mọi người ngồi xem hoặc nhảy với nhau. Tôi tập hoà nhập với cô gái Mông Cổ trong số khách nhảy.

Những cô gái Nga xinh xắn phái Larisa cũng muốn nhảy với chúng tôi. Họ đang đợi cơ hội làm quen...

Một lần, tôi không kìm được ham muốn, đang nhảy, tôi cúi xuống tìm cặp môi em. Em đáp lại nhè nhẹ làm tôi ngây ngất. Chúng tôi trao nhau nụ hôn đầu...

"Nhớ những cái hôn đầu tiên, anh không dành cho em..."

Buổi Hội diễn Trường Dược năm ấy, nghe Trần Tiến biểu diễn, tôi không hiểu cái hôn đầu tiên họ dành cho ai? Mãi nghe hết bài hát, tôi thầm ngượng và tiếc cho họ. Chiến tranh khốc liệt đã giết đi bao thanh niên chưa biết nụ hôn nào.

Tôi đã nhường nụ hôn đầu cho một cô gái Mông Cổ.

4. Larisa Larisa là một cô gái để lại trong tôi nhiều cảm xúc. Tôi muốn viết về em đã lâu, nhưng chưa có dịp. Sáu năm học ở Kiev là một thời gian dài. Những hoạt động thanh niên của tôi cũng khá nhiều.

Tôi quen Larisa trong chuyến đi nghỉ biển hè năm sinh viên thứ hai.

Đoàn tầu đang đi nhanh về phía trước. Trong toa nằm, tôi chưa buồn ngủ. Mở cửa toa, tôi bước ra ngoài. Một cô gái đang đứng ngắm cảnh ở hành lang.

Tôi không biết đấy là Larisa.Tôi chỉ thấy em trẻ và xinh. Người nhỏ nhắn, thiếu nữ, em làm tôi ngỡ ngàng.

-Kak vac zovut?(Tên em là gì?) Tôi mạnh dạn hỏi.

-Larisa, Larisa trả lời. Em cũng đi nghỉ cùng anh mà. Em nói thêm.

Thế là Larisa dãi bầy là còn mấy vé nghỉ, Khoa Ngoại quốc chia cho phòng Tài chính kế toán nhà trường đi cùng. Larisa là nhân viên mới tuyển. Em là con cháu cán bộ trong trường. Đi làm sớm giữ chỗ rồi học tại chức. Phương án hơi vất vả, nhưng chắc chắn. Không phải đi xa sau khi ra trường.

Tôi lúc này cũng không biết là sau này mình phải đi xa và sau bốn năm mới xin về làm việc ở thủ đô Hà Nội được.

Tôi chỉ nhìn em có cảm tình. Em đi cùng bà Valia và một cô bạn gái Irina. Họ ở một khoang tầu cùng một người thầy trẻ dạy Cơ học lý thuyết là Phó Giáo sư Obremxki. Chúng tôi thân nhau lúc nào không biết.

*Lúc này Trường Đại học Xây dựng Kiev (1972-1993) chưa đổi tên là Trường Đại học quốc gia tổng hợp xây dựng và kiến trúc Kiev (năm 1999).

Anh Lai là sinh viên năm trên. Anh là điển hình của tuýp sinh viên Việt Nam yêu người trong nước và gắn bó từ thời sinh viên. Bạn gái của anh là chị Hoà. Hai anh chị muốn tôi kết thân với các thiếu nữ trong nước đi du học. Nhạc viện Ođetxa là nơi họ mời tôi tới thăm. Chúng tôi là sinh viên Việt Nam học cùng trường đi nghỉ với nhau. Khoa Kiến Trúc của anh ta rât nổi tiếng.

Hai anh em đi dọc phố. Hoa dẻ nở đẹp. Mùa hè ấm áp. Chúng tôi nghe tiếng dương cầm từ trên gác vọng xuống. Họ đang bận học đàn.

Một lát sau thì chúng tôi được vào Ký túc xá. Lên gác hai, vào phòng, hai cô gái ở cùng phòng người Việt Nam.

Tôi được đi xem mặt họ. Nhã nhặn, tôi nói chuyện xua tan sự bỡ ngỡ và khách sáo. Một cô là con gái nhạc sỹ Nguyễn văn Tý cùng quê Nghệ An.

Chúng tôi rủ nhau đi tắm biển. Đánh tú lơ khơ trên bãi cát. Bọn Việt Nam đông nên rất vui. Chúng tôi chụp ảnh, tắm, bơi.

Tôi bơi khá xa. Cái gờ đá ở ngoài khơi biển Ođetxa, xây chắn sóng ai bơi khá đều biết. Bơi đến đấy là được nghỉ. Đứng trên gờ đá nước chỉ đến đùi, có chỗ đến ngực.

Một số thanh niên đứng câu cá trên gờ đá. Tiếc là chẳng có cá mấy.

Trong bộ đồ tắm thì hai thiếu nữ ta không thua Larisa. Họ trắng và thon nhưng không cao bằng. Tôi quên cả Larisa và vui vẻ cùng hai cô.

Anh Lai cùng chị Hoà cũng tán thành.

Buổi tối, chúng tôi hay ra sân đánh bóng bàn. Bóng chuyền thì chơi ban ngày. Cầu lông và cờ tướng, cờ đam. Thanh niên vui vẻ không biết yêu là gì.

Cảm giác yêu đương bị che khuất do hoạt động rèn luyện thể lực.

Tôi chưa va chạm với một người con gái nào. Nhất là với các thiếu nữ Ukraina. Mải chơi, tôi không biết là bà Valia và Larisa vẫn đang chăm chú theo dõi tôi. Một hôm, đang thu xếp về nhà nghỉ thì tôi tình cờ gặp lại Larisa. Em mặc bộ đồ tắm màu xanh. Bà Valia thì đang ngồi tắm nắng. -Anh về làm gì sớm thế? Larisa ngăn tôi không cho về. Tôi choáng váng và lấy làm ngượng vì đã quên em. Em vẫn xinh quá. Hai cô gái Việt Nam cũng thấy thế. Nữ Tây họ có nhan sắc. -Em cũng tắm ở đây à? Tôi hỏi Larisa. -Vâng. Em ở đây từ sáng. Em thấy anh đang vui cùng bạn bè nên không tiện. -Anh Lai về trước, em có tý việc. Tôi xin phép anh Lai. Việc Larisa có cảm tình với tôi là việc đột xuất. Anh Lai cũng rất ngưỡng mộ các cô gái Nga. Thế là chúng tôi ở lại. Tôi đang mang cái máy ảnh Đức. Vui, tôi chụp cho các bạn Quốc tế mấy kiểu lấy lòng. Sau đó, tôi nhờ một bạn: -Bạn chụp cho chúng tôi một kiểu làm kỷ niệm nhé. Larisa và bà Valia đứng xuống nước che phần dưới cơ thể. Tôi đứng ở giữa ôm cả hai nhè nhẹ. Cảm giác run run như một dòng điện chạy qua khi tay tôi chạm lưng cô gái. Đúng là tôi đã chạm vào lưng em. 
Larisa có mời tôi đi nhảy ở sàn nhảy tập thể. Tôi sợ bọn đầu gấu gây sự nên từ chối. Em nhảy với một cậu Ả rập. Em nhảy rất đẹp. Anh ta cầm tay cho em nhảy vui vẻ. Rất đàn anh. Chúng tôi được đi xem Ba let ở Nhà hát lớn Ô đét xa. Thầy giáo Obremxki  lại cho chụp ảnh chung. Tôi lại ôm qua lưng em. Em không nói gì, Chúng tôi nói chuyện riêng trong Nhà hát với nhau. Mọi người nhắc nhở là nên để lúc khác.  Cậu Ả rập không đi xem hát.

Thấm thoắt trôi qua kỳ nghỉ lúc nào không biết. Chúng tôi quay trở về Kiev học tiếp năm thứ ba. Larisa cùng cô bạn gái Irina đi mua vé tầu hoả cho tôi về Kiev. Tôi nghỉ nửa vé. Cô bạn gái có đem một cậu bạn trai người Ukraina đi cùng đề phòng đầu gấu và say rượu.

Tối hôm ấy, chúng tôi đi mua vé tầu. Larisa đi cặp với tôi như một bạn trai.

Tôi và các bạn đáp xe lửa về Ki ev. Larisa và bà Valia ở lại Ođetxa nghỉ nốt 12 ngày.
Tôi làm được một lô ảnh và chờ em trở về.
Anh Lai rửa hộ phim và vui vẻ khi thấy tôi cũng quen được hai cô gái cùng trường. Anh khai là Larisa xinh gái, tiếc là phim bị xước.
Phòng Tài chính Kế toán là nơi phát lương cho sinh viên ngoại quốc. Họ ở trong phòng, chúng tôi ở ngoài. Có một cái lỗ để thò tay vào chìa thẻ sinh viên ra, lấy lương và ký nhận tiền. Học bổng 70 rúp đủ sống.
Tôi chui vào phòng quan sát. Phòng rộng và nhiều người làm việc cùng. Các bà , các chị khen ảnh đẹp và tiếc là Larisa đeo kính râm. Không kính thì còn thấy cả đôi mắt nữa. Cũng rất đẹp.
Tôi được thưởng một cái kẹo. Ngậm và không khai.
Trường hay tổ chức nhảy và ca nhạc ở hội trường tối thứ bẩy hàng tuần.
Larisa hình như thất tình. Hình như em yêu cậu Ả rập. Cậu ta biến mất.
Larisa bị xuống sắc. Em gầy đi, không còn nhan sắc như trước.
Sau này, khi thống nhất đất nước rồi, chúng tôi được dự nhảy. Tôi có mời lại mà em không nhận lời. Chúng tôi chỉ là bạn bè.
Do làm trong Trường, chúng tôi gặp nhau luôn. Em hay đi ăn giữa ca ở Buphet (quầy ăn đứng) tầng một.
Tôi vẫn nhớ một lần năm cuối gặp nhau, Larisa vẫn nói:
-Anh Sơn là một sinh viên học khá. Nhìn chung trong thời gian là sinh viên anh không vi phạm gì. Những ấn tượng tốt về anh Sơn làm tôi nhớ mãi.
Tôi không nói gì. Em khô và gầy. Không biết em có học đại học tại chức không?
Tôi biết mình không xứng với Larisa. Nhưng tôi không vi phạm em. Tôi chỉ yêu qua nhiều thiếu nữ. Tôi nhảy với nhiều người, hôn nhiều cặp môi. Nhưng tôi vẫn chưa được hôn em. Tôi chỉ nhớ mãi lần va chạm ấy. Hình như tôi lao vào ăn chơi để trả thù em.

Tôi nhớ em tên là Larisa Chernức.

Khi tôi về nước, Larisa vẫn đang làm việc ở Phòng Tài chính Kế toán nhà trường.

Bà Valia thì làm việc ở Khoa Ngoại quốc. Bà là một phụ nữ tốt bụng.

Tôi vẫn chưa yêu được ai, chưa đánh mất gì. Yêu sơ sơ thì nhiều.

Tôi không có dịp quay lại Kiev lần nào.

Có lẽ Larisa là nữ Ukraina đầu tiên mà tôi có cảm tình.
Dù sao thì mình cũng không nên tiếc làm gì mối tình đầu không thành. Có lẽ, chúng tôi đã bị cậu Ả rập qua mặt...

Hết năm thứ 2 sinh viên vào năm học mới tháng 9 năm 1975 chúng tôi tiếp tục là bạn bè với Larisa, Irina và hai chị em cô Mông Cổ đến khi về nước.